สมพงค์ เจริญศิริ นักอนุรักษ์ป่าชุมชน ผนึกกำลัง GULF -CMWTE เดินหน้ายุทธศาสตร์ “หุบเขาจุลินทรีย์แห่งดอยสะเก็ด ” ตั้งศูนย์เรียนรู้ป่าต้นน้ำห้วยต้นยาง “ คืนสมดุลให้ป่าชุมชนด้วยจุลินทรีย์ จ.เชียงใหม่

สมพงค์ เจริญศิริ นักอนุรักษ์ป่าชุมชน ผนึกกำลัง GULF -CMWTE เดินหน้ายุทธศาสตร์ “หุบเขาจุลินทรีย์แห่งดอยสะเก็ด ” ตั้งศูนย์เรียนรู้ป่าต้นน้ำห้วยต้นยาง “ คืนสมดุลให้ป่าชุมชนด้วยจุลินทรีย์ จ.เชียงใหม่

กำนันสมพงค์ เจริญศิริ ผู้นำนักอนุรักษ์ป่าไม้ ป่าต้นน้ำห้วยต้นยาง แห่งตำบลป่าป้อง อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ เป็นประธานกรรมการจัดการป่าชุมชน ที่สร้างผลงานการอนุรักษ์ป่าไม้ ป้องกันไฟ สำเร็จที่ประจักษ์ โดยล่าสุด ได้รับมอบรางวัลองค์กรชุมชนดีเด่น ที่สามารถลดจุดความร้อน (Hotspot) และ บูรณาการป้องกันไฟป่าได้อย่างมีประสิทธิภาพ ในปี 2568 ( เมื่อ 6 มิถุนายน 2568) จากหน่วยงานกรมอุทยานสัตว์ป่าและพันธุ์พืช หน่วยงานควบคุมไฟป่า ฯ สำหรับป่าต้นน้ำห้วยต้นยางนั้น ครอบคลุมพื้นที่ 2,307 ไร่ ที่ทอดยาวจาก อำเภอดอยสะเก็ด บรรจบถึง เขตป่าไม้ อำเภอเวียงปาเป้า จังหวัดเชียงราย ที่มีชุมชนเครือข่ายอนุรักษ์ลุ่มน้ำแม่กวง-แม่ลาว หลายตำบล ฯ หุบเขาบริเวณนี้เป็นป่าต้นน้ำที่สำคัญแห่งหนึ่งของจังหวัดเชียงใหม่และจังหวัดเชียงราย ที่ตั้งอยู่ใกล้ตัวเมืองเชียงใหม่ เพียง 10 กว่ากิโลเมตร เป็นป่าไม้ต้นน้ำที่สำคัญสัมพันธ์เชื่อมโยงในระบบนิเวศน์เมืองเชียงใหม่ และ พื้นที่ใกล้เคียง เป็นผืนป่าที่สำคัญของภูมิภาคเหนือและประเทศไทย

กำนันสมพงค์ เป็นผู้นำรุ่นใหม่ใจอนุรักษ์ ฯ เป็นผู้นำที่มีความมุ่งมั่นตั้งใจและให้ความสำคัญต่อป่าไม้ระบบนิเวศน์ที่สัมพันธ์กับวิถีชีวติของชาวชุมชน กำนันสมพงค์ ได้กล่าว่า “ ป่าต้นน้ำห้วยต้นยาง ผมให้ความสำคัญมากที่สุดเพราะเป็นแหล่งทรัพยากรที่สำคัญต่อการดำรงชีวิตของชาวชุมชนที่หล่อเลี้ยงชีวิตของชาวบ้านเรา มาตั้งแต่รุ่นพ่อแม่ปู่ย่าตายาย การเข้ามาทำงานตรงนี้เพราะเห็นถึงปัญหาและผลเสียต่อป่าและชุมชนซึ่งในอดีตห้วงหลายปีที่ผ่านมาชุมชนเรา พบว่า ป่าไม้มีความเสื่อมโทรมลงมาเป็นลำดับ มีปัญหาการลักลอบเผาป่า เกิดไฟป่าสร้างความสียหายต่อต้นไม้ใหญ่น้อยจำนวนมาก และ การลักลอบตัดไม้ทำลายป่า เป็นต้น อย่างไรก็ตาม ผู้นำชุมชนที่ผ่านมาและชาวบ้านได้พยายามปกป้องรักษาอนุรักษ์กันมาอย่างต่อเนื่อง ร่วมมือกันกับหน่วยงานต่างๆซึ่งก็ดีขึ้นมาต่อเนื่อง จนมาถึงสมัยของผมเข้ามาเป็นกำนันและประธานคณะกรรมการอนุรักษ์ป่าไม้แห่งนี้ ได้ร่วมคณะกรรมการอนุรักษ์ป่าไม้ จัดระเบียบ กติกา การใช้ทรัพยากรในป่า การจัดชุดตรวจตราเวรยามชุดเคลื่อนที่เร็วในการป้องกันไฟป่า ดับไฟป่า และ ป้องกันการบุกรุก ลักลอบตัดไม้ทำลายป่า ฯลฯ ซึ่งเราทำแบบเข้มข้น จึงจังและต่อเนื่อง ได้ผลดีขึ้นมากลดปัญหาดังกล่าวลงจำนวนมากเกิดผลงานที่เป็นรูปธรรม ส่งผลให้ชุมชนสามารถยื่นขึ้นทะเบียนเป็นป่าชุมชนตามกฎหมาย ที่คณะกรรมการจัดการป่าชุมชน ดูแลป่าชุมชน ตามกฎหมาย สำเร็จ ในปี พ.ศ 2560 มาถึงปัจจุบัน สำหรับงานหลักๆ ที่สำคัญ ที่ดำเนินการ ได้แก่ 1) การเฝ้าระวังและป้องกัน การบุกรุกทำลายป่า และไม่ให้มีการเผาป่าหาเห็ด เรามีชุดเฉพาะกิจ คณะกรรมการอนุรักษ์ป่าชุมชนปฏิบัติการตลอดเวลา 2) การเฝ้าระวังและป้องกันไฟป่า และการทำแนวกันไฟ เป็นประจำทุกปี 3) การทำฝายกักเก็บน้ำชะลอน้ำและกันตะกอน เพื่อสร้างแหล่งต้นน้ำและความชุ่มชื้นของระบบนิเวศป่าชุมชน 4) พิธีสืบชะตาบวชป่ารักษาต้นไม้อนุรักษ์ป่าไม้ และ การปลูกต้นไม้ ปลูกป่าเพิ่มเติม 5) การเข้าร่วมโครงการคาร์บอนเครดิต กับหน่วยงานมูลนิธิแม่ฟ้าหลวง
6) ประสานงานร่วมกิจกรรมอนุรักษ์ฟื้นฟูป่าไม้ร่วมกับเครือข่ายชุมชนลุ่มน้ำแม่กวง-แม่ลาว ศูนย์อนุรักษ์ห้วยฮ่องไครั มหาวิทยาลัยราชมงคลล้านนา เทศบาลตำบลป่าป้อง หน่วยงานป่าไม้ ในพื้นที่ หน่วยงานกรมอุทยานสัตว์ป่าและพันธุ์พืช หน่วยงานควบคุมไฟป่า ฯ หน่วยป้องกันและรักษาป่าไม้ ที่ 9 เชียงใหม่ อนุรักษ์ฯลฯ เพื่อการอนุรักษ์ฟื้นฟูป่าไม้ชุมชน 7) เข้าร่วมเป็นเครือข่ายอนุรักษ์ลุ่มน้ำแม่กวง – แม่ลาว เป็นต้น
กำนันสมพงค์ กล่าวว่า ในปัจจุบัน ปี 2568 นับว่าเป็นการเปิดมิติใหม่ในการอนุรักษ์ฟื้นฟูป่าต้นน้ำห้วยต้นยาง เมื่อย้อนกลับ
ไป เมื่อ เกือบ 3 ปี ที่ผ่านมา

นายจิรศักดิ์ มีสัตย์ ผู้อำนวยการอาวุโส ฝ่ายชุมชนสัมพํฯ กลุ่มบริษัทกัลฟ์ (GULF ) และ บริษัทเชียงใหม่ เวสท์ ทู เอ็นเนอร์จี จำกัด (CMWTE) มีนโยบาย ด้านความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแดล้อม( CSR ) กับชุมชน และบริษัทฯให้ความสำคัญเรื่องการอนุรักษ์ป่าไม้ชุมชน และการดำเนินงานของชุมชนที่ดำเนินการอยู่ ได้มอบหมายนักวิชาการ คือ ดร.กฤษณ์ พงษ์เทพิน ผู้ช่วยผู้อำนวยการฝ่ายชุมชนสัมพันธ์ กลุ่มบริษัท GULF อดีตอาจารย์มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง และ นักวิชาการส่งเสริมด้านสิ่งแวดล้อมโดย ยุทธศาสตร์ ” เมืองจุลินทรีย์ ” เพื่อพัฒนาสิ่งแวดล้อมและเศรษฐกิจชุมชน เข้ามาร่วมส่งเสริมการทำงานชุมชนและได้ประชุมวิเคราะห์ประเมินแนวทางการอนุรักษ์ฟื้นฟูป่าชุมชนห้วยต้นยาง ร่วมกัน (WORK SHOP) กับคณะกรรมการอนุรักษ์ป่าชุมชน ใช้เวลาการศึกษาลงพื้นที่และแลกเปลี่ยนเรียนรู้ซึ่งกันและกันกว่า 3 เดือน ผลการวิเคราะห์และข้อเสนอ สิ่งหนึ่งที่เกิดขึ้นเพิ่มเติม ซึ่งเกิดเป็นมิติใหม่ของชุมชน คือแนวทางที่ ดร.กฤษณ์ พงษ์เทพิน จาก (GULF) ได้ วิเคราะห์และนำไปสู่การสรุปร่วมกันว่า “ การอนุรักษ์ฟื้นฟูป่าไม้และการทำงานที่ผ่านมาประสบผลสำเร็จที่ดีในหลายด้านที่ควรดำเนินการต่อไป และผลที่ผ่านมาน่าพอใจ อย่างไรก็ตามในเชิงวิชาการมีประเด็นหนึ่งที่สำคัญยิ่ง หากชุมชนเพิ่มองค์ความรู้เกี่ยวด้าน”ฐานชีวภาพ” และ” จุลินทรีย์ กับนิเวศป่าไม้ “ (BIOBASED) จะเพิ่มศักยภาพและความสามารถการทำงานและการบริหารจัดการที่มีประสิทธิภาพได้ดียิ่งขึ้น ซึ่งต้องวางระบบ กำหนดยุทธศาสตร์ที่ชัดเจนเชื่อมโยงกับสภาพภุมิศาสตร์และระบบนิเวศป่าไม้ของเรา ส่งเสริมและพัฒนาองค์กรชุมชน เพื่อเป็นกลไกการดำเนินงานที่มีประสิทธิภาพและสามารถขยายผลสู่การ(BUSINESS MOMODEL) พัฒนาผลิตภัณฑ์ ธุรกิจชุมชน อาชีพ รายได้ชุมชน ควบคู่กับการพัฒนาสิ่งแวดล้อม ด้วย ตลอดจน การเป็นองค์กรประสานงานสร้างความร่วมมือของภาคส่วนต่างๆ หน่วยงานต่างๆ ภาครัฐ ท้องถิ่น หน่วยงานวิชาการ มหาวิทยาลัยฯ เครือข่ายชุมชน จะเกิดพลังขับเคลื่อนที่มีพลัง เป็นที่มาของ การขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ “หุบเขาจุลินทรีย์แห่งดอยสะเก็ด “ โดยมีท่านกำนันสมพงค์ เจริญศิริ เป็นผู้นำที่สำคัญขององค์กร และนายเจิดศักดิ์ ใจแก้วทิ สารวัตรกำนัน และคณะกรรมการจัดการป่าชุมชน
กำนันสมพงค์ กล่าวว่า ณ ปัจจุบัน เราเดินหน้ายุทธศาสตร์ “หุบเขาจุลินทรีย์แห่งดอยสะเก็ด ” ตั้งศูนย์เรียนรู้ป่าต้นน้ำห้วยต้นยาง “ คืนสมดุลให้ป่าชุมชนด้วยจุลินทรีย์ จ.เชียงใหม่ โดยการส่งเสริมและสนับจาก กลุ่มบริษัท GULF – CMWTE มีการดำเนินงานที่ความก้าวหน้าแล้ว ดังนี้ คือ 1) การอบรมองค์ความรู้เกี่ยวกับระบบนิเวศน์ป่าไม้ องค์ความรู้ด้านฐานชีวภาพและจุลินทรีย์ (BIOBASED ) โดยองค์กรผู้เชี่ยวชาญมูลนิธิเกษตรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม วิทยากรจากองค์กร ”เมืองจุลินทรีย์” เป็นต้น 2) การอบรมและศึกษาดูงานองค์ความรู้ “เทคโนโลยีการผลิตเชื้อเห็ดไมคอร์ไรซ่า และการปลูกพืชเศรษฐกิจด้วยเชื้อเห็ดไมคอร์ไรซ่า “ และการอนุรกษ์ฟื้นฟูป่าไม้ด้วยเห็ดไมคอร์ไรซ่า และการบริหารจัดการธุรกิจชุมชนสร้างรายได้จากเห็ดไมคอร์ไรซ่า ฯลฯ จาก มูลนิธิเห็ดไมคอร์ไรซ่าเพื่ออนุรักษ์และฟื้นฟูป่าไม้ (ดร.สุจิตรา โกศล และ ผศ.ดร.วรรณา มังกิตะ มหาวิทยาลัยแม่โจ้แพร่ เฉลิมพระเกียรติ เจ้าของผลงานวิจัยเกี่ยวกับเห็ดไคคอร์ไรซ่า จากการสนับสนุนจากสำนักงานวิจัยแห่งชาติและสำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจจากฐานชีวภาพ (องค์การมหาชน) ) 3) องค์ความรู้ ด้านการบริหารจัดการองค์กรชุมชนและธุรกิจชุมชน โดย ดร.กฤษณ์ พงษ์เทพิน อดีตอาจารย์มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง เป็นต้น 4 ) การจัดตั้งองค์กร “ ศูนย์เรียนรู้และอนุรัก์ป่าต้นน้ำห้วยต้นยาง “ หมู่ 8 ต.ป่าป้อง อ.ดอยสะเก็ด จ.เชียงใหม่ มี จัดพื้นที่สาธารณะเป็นศูนย์เรียนรู้และก่อสร้างอาคารปฏิบัติการ แล้ว 5 ) จัดโครงการปลูกป่าเพิ่มเติมในป่าไม้ชุมชน และ นำเชื้อเห็ดไมคอร์ไรซ่า คืนสู่ป่าชุมชน ครั้งที่ 3 6) จัดทำแปลงทดลองและนำร่องการปลูกไม้ป่าเศรษฐกิจด้วยเห็ดไมคอร์ไรซ่า ในพื้นที่ 2.5 ไร่ 7) จัดตั้งศูนย์เรือนเพาะชำและขยายกล้าไม้ป่า /กล้า ไม้ป่าใส่เชื้อเห็ดไมคอร์ไรซ่า เพื่อฟื้นฟูป่าชุมชน และ จำหน่ายเสริมรายได้ชุมชน 8) การเก็บเมล็ดพันธุ์ไม้ป่านานาชนิดเพื่อการอนุรักษ์และขยายพันธุ์กล้าไม้เชิงอนักษ์และขยายสู่ชุมชน สังคมต่อไป 9) พัฒนาระบบฐานข้อมูลชุมชนด้านการอนุรักษ์ป่าชุมชน ระบบการบริหารจัดการองค์กร การจัดการองค์ความรู้ต่างๆ ขยายการมีส่วนร่วมของชุมชนและเครือข่ายความร่วมมือต่างๆ เป็นต้น

กำนันสมพงค์ กล่าวทิ้งท้ายว่า ปัจจุบันเราได้พัฒนาความรู้มากขึ้นมาก และจัดตั้งองค์กรขับเคลื่อนเป็นศูนย์เรียนรู้และธนาคารจุลินทรีย์ ฯ ที่จะเสริมประสิทธิภาพการทำงานมากยิ่งขึ้น เรามีความรู้และโอกาสพัฒนา ผลิตภัณฑ์ชุมชน และ มีการการสื่อสารและเกิดการประสานความร่วมมือหน่วยงานทุกภาคส่วนมากยิ่งขึ้น ซึ่งเป็นการเสริมแรงเพิ่มศักยภาพเป็นพลังขับเคลื่อนงานอนุรักษ์ป่าพัฒนาสิ่งแวดล้อมและเศรษฐกิจชุมชนอย่างเป็นระบบขึ้น ตอนนี้ผมและคณะทำงานมีความเชื่อมั่นและได้เกิดผลประโยชน์ต่อชุมชนแล้วในขณะนี้ มีการฟื้นฟูป่าชุมชนมากขึ้นเป็นลำดับ เราจะมุ่งมั่นขับเคลื่อน บนยุทธศาสตร์ “หุบเขาจุลินทรีย์แห่งดอยสะเก็ด ” คืนสมดุลให้ป่าชุมชนด้วยจุลินทรีย์ เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีของชุมชน เพื่อสิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศนที่ดีของชาวดอยสะเก็ดและจังหวัดเชียงใหม่ ขอขอบคุณทุกภาคส่วนที่ได้ร่วมมือกันตลอดมา และ ขอบคุณยิ่งในการส่งเสริมและสนับสนุนจาก GULF -CMWTE ครับ ขอบคุณพี่น้องประชาชน ชาวตำบลป่าป้อง ชาวดอยสะเก็ด และเครือข่ายลุ่มน้ำชุมชนทุกแห่ง เราจะร่วมกันรักษาป่าไม้และสิ่งแวดล้อมร่วมกันเพื่อเราทุกคน ขอขอบคุณ ครับ